Іван Шчадранок
май 2023
Менску –усё, а рэгіёнам – нічога?
Большасць беларусаў жыве па-за межамі Менска, і шмат з іх кажа пра тыя самыя праблемы: адсутнасць перспектываў, працы і рэзкая розніца ва ўзроўні жыцця паміж сталіцай і астатнімі рэгіёнамі, а таксама імклівае зніжэнне колькасці насельніцтва ў малых гарадках і сельскай мясцовасці. Аднак ці можна штосьці змяніць і якія рэформы патрэбныя для вырашэння гэтых праблемаў?
Іван Шчадранок
Асацыяваны даследчык Цэнтра новых ідэй
Закончыў юрфак ЕГУ. Працаваў дырэктарам Фонду «Интеракция» (Беларусь), дзе больш за пятнаццаць гадоў займаўся праектамі рэгіянальнага развіцця. Старшыня праўлення Агенцтва па падтрымцы ўстойлівых гарадоў і супольнасцяў “Інтэракцыя (Грузія)”, каардынатар у Сакратарыяце “Пагаднення мэраў” па клімаце і энергіі ў краінах “Усходняга партнёрства”.
Закончыў юрфак ЕГУ. Працаваў дырэктарам Фонду «Интеракция» (Беларусь), дзе больш за пятнаццаць гадоў займаўся праектамі рэгіянальнага развіцця. Старшыня праўлення Агенцтва па падтрымцы ўстойлівых гарадоў і супольнасцяў “Інтэракцыя (Грузія)”, каардынатар у Сакратарыяце “Пагаднення мэраў” па клімаце і энергіі ў краінах “Усходняга партнёрства”.
Размеркаванне жыхароў унутры Беларусі працягвае змяняцца. Раёны і гарады губляюць насельніцтва на карысць абласных цэнтраў і менскай агламерацыі. 75% гарадскіх жыхароў (59% ад агульнай колькасці) сканцэнтраваныя ў 20 са 115 гарадоў і гарадскіх пасёлкаў, з якіх больш за палову таксама паступова губляе насельніцтва. У Менску і Менскай вобласці вырабляецца больш за палову ўнутранага валавога прадукту ўсёй Беларусі. Па ўзроўні заробку сталіца практычна на 80% апярэджвае некаторыя вобласці Беларусі, але пры гэтым знаходзіцца на ўзроўні найменш развітых рэгіёнаў Латвіі.
Размеркаванне жыхароў унутры Беларусі працягвае змяняцца. Раёны і гарады губляюць насельніцтва на карысць абласных цэнтраў і менскай агламерацыі. 75% гарадскіх жыхароў (59% ад агульнай колькасці) сканцэнтраваныя ў 20 са 115 гарадоў і гарадскіх пасёлкаў, з якіх больш за палову таксама паступова губляе насельніцтва. У Менску і Менскай вобласці вырабляецца больш за палову ўнутранага валавога прадукту ўсёй Беларусі. Па ўзроўні заробку сталіца практычна на 80% апярэджвае некаторыя вобласці Беларусі, але пры гэтым знаходзіцца на ўзроўні найменш развітых рэгіёнаў Латвіі.
Размеркаванне жыхароў унутры Беларусі працягвае змяняцца. Раёны і гарады губляюць насельніцтва на карысць абласных цэнтраў і менскай агламерацыі. 75% гарадскіх жыхароў (59% ад агульнай колькасці) сканцэнтраваныя ў 20 са 115 гарадоў і гарадскіх пасёлкаў, з якіх больш за палову таксама паступова губляе насельніцтва. У Менску і Менскай вобласці вырабляецца больш за палову ўнутранага валавога прадукту ўсёй Беларусі. Па ўзроўні заробку сталіца практычна на 80% апярэджвае некаторыя вобласці Беларусі, але пры гэтым знаходзіцца на ўзроўні найменш развітых рэгіёнаў Латвіі.
Згодна з рэйтынгам адміністратыўна-тэрытарыяльных адзінак (АТА) паводле ўзроўню эканамічнага развіцця, які быў складзены Навукова-даследчым эканамічным інстытутам Мінэканомікі, узровень развіцця вышэйшы за сярэдні па краіне ў 2021-ым годзе мелі толькі 7 са 128 АТА базавага ўзроўню. Удумайцеся: 94% адміністратыўна-тэрытарыяльных адзінак развіваюцца горш, чымся ў сярэднім уся краіна.
Падобныя вынікі паказвае рэйтынг найбольш буйных 40 беларускіх гарадоў, які склаў Цэнтр новых ідэй. У ім толькі 8 з 40 найбуйнейшых гарадоў знаходзяцца на ўзроўні вышэйшым за сярэдні.
Дык што не так з беларускімі рэгіёнамі? Чаму, нягледзячы на агромністыя высілкі, дзяржаўныя праграмы і строгую сістэму кіравання, рэгіёны не развіваюцца так, як патрэбна? Адказ просты: нашыя рэгіёны застаюцца аўтсайдарамі сярод рэгіёнаў блізкіх краін па ўзроўні правядзення рэформаў кіравання і развіцця. Палітыка развіцця рэгіёнаў у Беларусі дагэтуль заснаваная на дырэктыўным планаванні і пераразмеркаванні рэсурсаў ад больш паспяховых да менш удалых. Асноўным гульцом гэтай палітыкі з’яўляецца ўрад, які размяркоўвае субсідыі ды інвестыцыі адміністратыўна-тэрытарыяльным адзінкам і пэўным сектарам эканомікі, спрабуючы падтрымаць адзіны ўзровень развіцця і аказання асноўных сацыяльных паслуг.
Такая палітыка была актуальнай у 1990-ых, але паступова згубіла сваю эфектыўнасць, у чым упэўнілася большасць краін былога савецкага лагера ў пачатку 2000-ых, запусціўшы комплексныя рэформы. Іх сутнасць простая – дэцэнтралізацыя і павышэнне якасці мясцовага самакіравання, развіццё не адміністратыўных межаў, а рэгіёнаў з улікам наяўнага патэнцыялу і фактараў для эканамічнага развіцця, інвеставанне не толькі ў інфраструктуру, але і ў сістэму паслуг для прадуктаў бізнесу і мясцовых супольнасцяў, накіраваных на развіццё. Беларусь усё яшчэ адмаўляецца ад рэформаў, пагаршаючы праблемы, якія назапасіліся, і ствараючы рызыку для рэгіёнаў застацца “па-за бортам”. Тэмпы развіцця рэгіёнаў суседніх краінаў, канкурэнцыя за чалавечы рэсурс, якая працягвае расці, і інвестыцыі на глабальным узроўні могуць пахаваць перспектывы шматлікіх беларускіх гарадоў і раёнаў. Таму важна хутка рэалізаваць першачарговыя рэформы, якія максімальна дазваляюць задзейнічаць мясцовыя рэсурсы і зберагчы рэгіёны ад далейшай дэградацыі.
Рэформы мусяць быць накіраваныя на вырашэнне наступных праблемаў:
Падобныя вынікі паказвае рэйтынг найбольш буйных 40 беларускіх гарадоў, які склаў Цэнтр новых ідэй. У ім толькі 8 з 40 найбуйнейшых гарадоў знаходзяцца на ўзроўні вышэйшым за сярэдні.
Дык што не так з беларускімі рэгіёнамі? Чаму, нягледзячы на агромністыя высілкі, дзяржаўныя праграмы і строгую сістэму кіравання, рэгіёны не развіваюцца так, як патрэбна? Адказ просты: нашыя рэгіёны застаюцца аўтсайдарамі сярод рэгіёнаў блізкіх краін па ўзроўні правядзення рэформаў кіравання і развіцця. Палітыка развіцця рэгіёнаў у Беларусі дагэтуль заснаваная на дырэктыўным планаванні і пераразмеркаванні рэсурсаў ад больш паспяховых да менш удалых. Асноўным гульцом гэтай палітыкі з’яўляецца ўрад, які размяркоўвае субсідыі ды інвестыцыі адміністратыўна-тэрытарыяльным адзінкам і пэўным сектарам эканомікі, спрабуючы падтрымаць адзіны ўзровень развіцця і аказання асноўных сацыяльных паслуг.
Такая палітыка была актуальнай у 1990-ых, але паступова згубіла сваю эфектыўнасць, у чым упэўнілася большасць краін былога савецкага лагера ў пачатку 2000-ых, запусціўшы комплексныя рэформы. Іх сутнасць простая – дэцэнтралізацыя і павышэнне якасці мясцовага самакіравання, развіццё не адміністратыўных межаў, а рэгіёнаў з улікам наяўнага патэнцыялу і фактараў для эканамічнага развіцця, інвеставанне не толькі ў інфраструктуру, але і ў сістэму паслуг для прадуктаў бізнесу і мясцовых супольнасцяў, накіраваных на развіццё. Беларусь усё яшчэ адмаўляецца ад рэформаў, пагаршаючы праблемы, якія назапасіліся, і ствараючы рызыку для рэгіёнаў застацца “па-за бортам”. Тэмпы развіцця рэгіёнаў суседніх краінаў, канкурэнцыя за чалавечы рэсурс, якая працягвае расці, і інвестыцыі на глабальным узроўні могуць пахаваць перспектывы шматлікіх беларускіх гарадоў і раёнаў. Таму важна хутка рэалізаваць першачарговыя рэформы, якія максімальна дазваляюць задзейнічаць мясцовыя рэсурсы і зберагчы рэгіёны ад далейшай дэградацыі.
Рэформы мусяць быць накіраваныя на вырашэнне наступных праблемаў:
- адсутнасць адзінага доўгатэрміновага бачання і састарэлыя падыходы ў палітыцы рэгіянальнага развіцця. Цяперашняя палітыка больш накіраваная на ўтрыманне існага ўзроўню жыцця, чым на развіццё. Прыярытэты дакладна не вызначаныя і ахопліваюць або буйныя гарады, або пераважна аграрныя раёны;
- адсутнасць рэальнага самакіравання і слабы ўдзел грамадзянскай супольнасці ў прыняцці і рэалізацыі рашэнняў на мясцовым узроўні ствараюць вельмі неспрыяльныя ўмовы для таго, каб задзейнічаць мясцовы патэнцыял у працэсах развіцця;
- нізкая канкурэнтаздольнасць і слабая інвестыцыйная прывабнасць большасці раёнаў, слабы транспартны рух прыводзяць да канцэнтрацыі інвестыцый і чалавечага капіталу пераважна ў менскай агламерацыі;
- састарэлы адміністратыўна-тэрытарыяльны падзел істотна не змяніўся з эпохі ўрбанізацыі і індустрыялізацыі другой паловы ХХ стагоддзя. Некалькі спробаў правесці ў нашай краіне адпаведную рэформу пацярпелі няўдачу праз адсутнасць палітычнай волі.
Згодна з рэйтынгам адміністратыўна-тэрытарыяльных адзінак (АТА) паводле ўзроўню эканамічнага развіцця, які быў складзены Навукова-даследчым эканамічным інстытутам Мінэканомікі, узровень развіцця вышэйшы за сярэдні па краіне ў 2021-ым годзе мелі толькі 7 са 128 АТА базавага ўзроўню. Удумайцеся: 94% адміністратыўна-тэрытарыяльных адзінак развіваюцца горш, чымся ў сярэднім уся краіна.
Падобныя вынікі паказвае рэйтынг найбольш буйных 40 беларускіх гарадоў, які склаў Цэнтр новых ідэй. У ім толькі 8 з 40 найбуйнейшых гарадоў знаходзяцца на ўзроўні вышэйшым за сярэдні.
Дык што не так з беларускімі рэгіёнамі? Чаму, нягледзячы на агромністыя высілкі, дзяржаўныя праграмы і строгую сістэму кіравання, рэгіёны не развіваюцца так, як патрэбна? Адказ просты: нашыя рэгіёны застаюцца аўтсайдарамі сярод рэгіёнаў блізкіх краін па ўзроўні правядзення рэформаў кіравання і развіцця. Палітыка развіцця рэгіёнаў у Беларусі дагэтуль заснаваная на дырэктыўным планаванні і пераразмеркаванні рэсурсаў ад больш паспяховых да менш удалых. Асноўным гульцом гэтай палітыкі з’яўляецца ўрад, які размяркоўвае субсідыі ды інвестыцыі адміністратыўна-тэрытарыяльным адзінкам і пэўным сектарам эканомікі, спрабуючы падтрымаць адзіны ўзровень развіцця і аказання асноўных сацыяльных паслуг.
Такая палітыка была актуальнай у 1990-ых, але паступова згубіла сваю эфектыўнасць, у чым упэўнілася большасць краін былога савецкага лагера ў пачатку 2000-ых, запусціўшы комплексныя рэформы. Іх сутнасць простая – дэцэнтралізацыя і павышэнне якасці мясцовага самакіравання, развіццё не адміністратыўных межаў, а рэгіёнаў з улікам наяўнага патэнцыялу і фактараў для эканамічнага развіцця, інвеставанне не толькі ў інфраструктуру, але і ў сістэму паслуг для прадуктаў бізнесу і мясцовых супольнасцяў, накіраваных на развіццё. Беларусь усё яшчэ адмаўляецца ад рэформаў, пагаршаючы праблемы, якія назапасіліся, і ствараючы рызыку для рэгіёнаў застацца “па-за бортам”. Тэмпы развіцця рэгіёнаў суседніх краінаў, канкурэнцыя за чалавечы рэсурс, якая працягвае расці, і інвестыцыі на глабальным узроўні могуць пахаваць перспектывы шматлікіх беларускіх гарадоў і раёнаў. Таму важна хутка рэалізаваць першачарговыя рэформы, якія максімальна дазваляюць задзейнічаць мясцовыя рэсурсы і зберагчы рэгіёны ад далейшай дэградацыі.
Рэформы мусяць быць накіраваныя на вырашэнне наступных праблемаў:
Падобныя вынікі паказвае рэйтынг найбольш буйных 40 беларускіх гарадоў, які склаў Цэнтр новых ідэй. У ім толькі 8 з 40 найбуйнейшых гарадоў знаходзяцца на ўзроўні вышэйшым за сярэдні.
Дык што не так з беларускімі рэгіёнамі? Чаму, нягледзячы на агромністыя высілкі, дзяржаўныя праграмы і строгую сістэму кіравання, рэгіёны не развіваюцца так, як патрэбна? Адказ просты: нашыя рэгіёны застаюцца аўтсайдарамі сярод рэгіёнаў блізкіх краін па ўзроўні правядзення рэформаў кіравання і развіцця. Палітыка развіцця рэгіёнаў у Беларусі дагэтуль заснаваная на дырэктыўным планаванні і пераразмеркаванні рэсурсаў ад больш паспяховых да менш удалых. Асноўным гульцом гэтай палітыкі з’яўляецца ўрад, які размяркоўвае субсідыі ды інвестыцыі адміністратыўна-тэрытарыяльным адзінкам і пэўным сектарам эканомікі, спрабуючы падтрымаць адзіны ўзровень развіцця і аказання асноўных сацыяльных паслуг.
Такая палітыка была актуальнай у 1990-ых, але паступова згубіла сваю эфектыўнасць, у чым упэўнілася большасць краін былога савецкага лагера ў пачатку 2000-ых, запусціўшы комплексныя рэформы. Іх сутнасць простая – дэцэнтралізацыя і павышэнне якасці мясцовага самакіравання, развіццё не адміністратыўных межаў, а рэгіёнаў з улікам наяўнага патэнцыялу і фактараў для эканамічнага развіцця, інвеставанне не толькі ў інфраструктуру, але і ў сістэму паслуг для прадуктаў бізнесу і мясцовых супольнасцяў, накіраваных на развіццё. Беларусь усё яшчэ адмаўляецца ад рэформаў, пагаршаючы праблемы, якія назапасіліся, і ствараючы рызыку для рэгіёнаў застацца “па-за бортам”. Тэмпы развіцця рэгіёнаў суседніх краінаў, канкурэнцыя за чалавечы рэсурс, якая працягвае расці, і інвестыцыі на глабальным узроўні могуць пахаваць перспектывы шматлікіх беларускіх гарадоў і раёнаў. Таму важна хутка рэалізаваць першачарговыя рэформы, якія максімальна дазваляюць задзейнічаць мясцовыя рэсурсы і зберагчы рэгіёны ад далейшай дэградацыі.
Рэформы мусяць быць накіраваныя на вырашэнне наступных праблемаў:
- адсутнасць адзінага доўгатэрміновага бачання і састарэлыя падыходы ў палітыцы рэгіянальнага развіцця. Цяперашняя палітыка больш накіраваная на ўтрыманне існага ўзроўню жыцця, чым на развіццё. Прыярытэты дакладна не вызначаныя і ахопліваюць або буйныя гарады, або пераважна аграрныя раёны;
- адсутнасць рэальнага самакіравання і слабы ўдзел грамадзянскай супольнасці ў прыняцці і рэалізацыі рашэнняў на мясцовым узроўні ствараюць вельмі неспрыяльныя ўмовы для таго, каб задзейнічаць мясцовы патэнцыял у працэсах развіцця;
- нізкая канкурэнтаздольнасць і слабая інвестыцыйная прывабнасць большасці раёнаў, слабы транспартны рух прыводзяць да канцэнтрацыі інвестыцый і чалавечага капіталу пераважна ў менскай агламерацыі;
- састарэлы адміністратыўна-тэрытарыяльны падзел істотна не змяніўся з эпохі ўрбанізацыі і індустрыялізацыі другой паловы ХХ стагоддзя. Некалькі спробаў правесці ў нашай краіне адпаведную рэформу пацярпелі няўдачу праз адсутнасць палітычнай волі.
Згодна з рэйтынгам адміністратыўна-тэрытарыяльных адзінак (АТА) паводле ўзроўню эканамічнага развіцця, які быў складзены Навукова-даследчым эканамічным інстытутам Мінэканомікі, узровень развіцця вышэйшы за сярэдні па краіне ў 2021-ым годзе мелі толькі 7 са 128 АТА базавага ўзроўню. Удумайцеся: 94% адміністратыўна-тэрытарыяльных адзінак развіваюцца горш, чымся ў сярэднім уся краіна.
Падобныя вынікі паказвае рэйтынг найбольш буйных 40 беларускіх гарадоў, які склаў Цэнтр новых ідэй. У ім толькі 8 з 40 найбуйнейшых гарадоў знаходзяцца на ўзроўні вышэйшым за сярэдні.
Дык што не так з беларускімі рэгіёнамі? Чаму, нягледзячы на агромністыя высілкі, дзяржаўныя праграмы і строгую сістэму кіравання, рэгіёны не развіваюцца так, як патрэбна? Адказ просты: нашыя рэгіёны застаюцца аўтсайдарамі сярод рэгіёнаў блізкіх краін па ўзроўні правядзення рэформаў кіравання і развіцця. Палітыка развіцця рэгіёнаў у Беларусі дагэтуль заснаваная на дырэктыўным планаванні і пераразмеркаванні рэсурсаў ад больш паспяховых да менш удалых. Асноўным гульцом гэтай палітыкі з’яўляецца ўрад, які размяркоўвае субсідыі ды інвестыцыі адміністратыўна-тэрытарыяльным адзінкам і пэўным сектарам эканомікі, спрабуючы падтрымаць адзіны ўзровень развіцця і аказання асноўных сацыяльных паслуг.
Такая палітыка была актуальнай у 1990-ых, але паступова згубіла сваю эфектыўнасць, у чым упэўнілася большасць краін былога савецкага лагера ў пачатку 2000-ых, запусціўшы комплексныя рэформы. Іх сутнасць простая – дэцэнтралізацыя і павышэнне якасці мясцовага самакіравання, развіццё не адміністратыўных межаў, а рэгіёнаў з улікам наяўнага патэнцыялу і фактараў для эканамічнага развіцця, інвеставанне не толькі ў інфраструктуру, але і ў сістэму паслуг для прадуктаў бізнесу і мясцовых супольнасцяў, накіраваных на развіццё. Беларусь усё яшчэ адмаўляецца ад рэформаў, пагаршаючы праблемы, якія назапасіліся, і ствараючы рызыку для рэгіёнаў застацца “па-за бортам”. Тэмпы развіцця рэгіёнаў суседніх краінаў, канкурэнцыя за чалавечы рэсурс, якая працягвае расці, і інвестыцыі на глабальным узроўні могуць пахаваць перспектывы шматлікіх беларускіх гарадоў і раёнаў. Таму важна хутка рэалізаваць першачарговыя рэформы, якія максімальна дазваляюць задзейнічаць мясцовыя рэсурсы і зберагчы рэгіёны ад далейшай дэградацыі.
Рэформы мусяць быць накіраваныя на вырашэнне наступных праблемаў:
Падобныя вынікі паказвае рэйтынг найбольш буйных 40 беларускіх гарадоў, які склаў Цэнтр новых ідэй. У ім толькі 8 з 40 найбуйнейшых гарадоў знаходзяцца на ўзроўні вышэйшым за сярэдні.
Дык што не так з беларускімі рэгіёнамі? Чаму, нягледзячы на агромністыя высілкі, дзяржаўныя праграмы і строгую сістэму кіравання, рэгіёны не развіваюцца так, як патрэбна? Адказ просты: нашыя рэгіёны застаюцца аўтсайдарамі сярод рэгіёнаў блізкіх краін па ўзроўні правядзення рэформаў кіравання і развіцця. Палітыка развіцця рэгіёнаў у Беларусі дагэтуль заснаваная на дырэктыўным планаванні і пераразмеркаванні рэсурсаў ад больш паспяховых да менш удалых. Асноўным гульцом гэтай палітыкі з’яўляецца ўрад, які размяркоўвае субсідыі ды інвестыцыі адміністратыўна-тэрытарыяльным адзінкам і пэўным сектарам эканомікі, спрабуючы падтрымаць адзіны ўзровень развіцця і аказання асноўных сацыяльных паслуг.
Такая палітыка была актуальнай у 1990-ых, але паступова згубіла сваю эфектыўнасць, у чым упэўнілася большасць краін былога савецкага лагера ў пачатку 2000-ых, запусціўшы комплексныя рэформы. Іх сутнасць простая – дэцэнтралізацыя і павышэнне якасці мясцовага самакіравання, развіццё не адміністратыўных межаў, а рэгіёнаў з улікам наяўнага патэнцыялу і фактараў для эканамічнага развіцця, інвеставанне не толькі ў інфраструктуру, але і ў сістэму паслуг для прадуктаў бізнесу і мясцовых супольнасцяў, накіраваных на развіццё. Беларусь усё яшчэ адмаўляецца ад рэформаў, пагаршаючы праблемы, якія назапасіліся, і ствараючы рызыку для рэгіёнаў застацца “па-за бортам”. Тэмпы развіцця рэгіёнаў суседніх краінаў, канкурэнцыя за чалавечы рэсурс, якая працягвае расці, і інвестыцыі на глабальным узроўні могуць пахаваць перспектывы шматлікіх беларускіх гарадоў і раёнаў. Таму важна хутка рэалізаваць першачарговыя рэформы, якія максімальна дазваляюць задзейнічаць мясцовыя рэсурсы і зберагчы рэгіёны ад далейшай дэградацыі.
Рэформы мусяць быць накіраваныя на вырашэнне наступных праблемаў:
- адсутнасць адзінага доўгатэрміновага бачання і састарэлыя падыходы ў палітыцы рэгіянальнага развіцця. Цяперашняя палітыка больш накіраваная на ўтрыманне існага ўзроўню жыцця, чым на развіццё. Прыярытэты дакладна не вызначаныя і ахопліваюць або буйныя гарады, або пераважна аграрныя раёны;
- адсутнасць рэальнага самакіравання і слабы ўдзел грамадзянскай супольнасці ў прыняцці і рэалізацыі рашэнняў на мясцовым узроўні ствараюць вельмі неспрыяльныя ўмовы для таго, каб задзейнічаць мясцовы патэнцыял у працэсах развіцця;
- нізкая канкурэнтаздольнасць і слабая інвестыцыйная прывабнасць большасці раёнаў, слабы транспартны рух прыводзяць да канцэнтрацыі інвестыцый і чалавечага капіталу пераважна ў менскай агламерацыі;
- састарэлы адміністратыўна-тэрытарыяльны падзел істотна не змяніўся з эпохі ўрбанізацыі і індустрыялізацыі другой паловы ХХ стагоддзя. Некалькі спробаў правесці ў нашай краіне адпаведную рэформу пацярпелі няўдачу праз адсутнасць палітычнай волі.
Як можна вырашыць гэтыя праблемы і з чаго пачаць?
Як можна вырашыць гэтыя праблемы і з чаго пачаць?
Як можна вырашыць гэтыя праблемы і з чаго пачаць?
Стварыць якасныя інстытуты, якія займаюцца рэгіянальным развіццём
Новая палітыка рэгіянальнага развіцця і рэформы павінны праводзіцца дзяржаўным органам і сеткамі рэгіянальных агенцтваў. Яны мусяць акумуляваць чалавечыя і матэрыяльныя рэсурсы, падтрымліваць органы мясцовага самакіравання ў працэсе трансфармацыі.
Апошнія ж мусяць быць у цэнтры сістэмы рэгіянальнага развіцця. Рэформа патрабуе спецыялістаў на месцах з адпаведнай кваліфікацыяй, напрыклад у вобласці стратэгічнага планавання, эфектыўнага кіравання рэсурсамі, электроннага ўрада, кіравання праектамі, падтрымкі і сэрвісаў для інвестараў, прыцягнення высокакваліфікаванага чалавечага капіталу, мадэрнізацыі інстытутаў. Для гэтага неабходная комплексная праграма нарошчвання патэнцыялу органаў самакіравання.
Апошнія ж мусяць быць у цэнтры сістэмы рэгіянальнага развіцця. Рэформа патрабуе спецыялістаў на месцах з адпаведнай кваліфікацыяй, напрыклад у вобласці стратэгічнага планавання, эфектыўнага кіравання рэсурсамі, электроннага ўрада, кіравання праектамі, падтрымкі і сэрвісаў для інвестараў, прыцягнення высокакваліфікаванага чалавечага капіталу, мадэрнізацыі інстытутаў. Для гэтага неабходная комплексная праграма нарошчвання патэнцыялу органаў самакіравання.
Стварыць якасныя інстытуты, якія займаюцца рэгіянальным развіццём
Новая палітыка рэгіянальнага развіцця і рэформы павінны праводзіцца дзяржаўным органам і сеткамі рэгіянальных агенцтваў. Яны мусяць акумуляваць чалавечыя і матэрыяльныя рэсурсы, падтрымліваць органы мясцовага самакіравання ў працэсе трансфармацыі.
Апошнія ж мусяць быць у цэнтры сістэмы рэгіянальнага развіцця. Рэформа патрабуе спецыялістаў на месцах з адпаведнай кваліфікацыяй, напрыклад у вобласці стратэгічнага планавання, эфектыўнага кіравання рэсурсамі, электроннага ўрада, кіравання праектамі, падтрымкі і сэрвісаў для інвестараў, прыцягнення высокакваліфікаванага чалавечага капіталу, мадэрнізацыі інстытутаў. Для гэтага неабходная комплексная праграма нарошчвання патэнцыялу органаў самакіравання.
Апошнія ж мусяць быць у цэнтры сістэмы рэгіянальнага развіцця. Рэформа патрабуе спецыялістаў на месцах з адпаведнай кваліфікацыяй, напрыклад у вобласці стратэгічнага планавання, эфектыўнага кіравання рэсурсамі, электроннага ўрада, кіравання праектамі, падтрымкі і сэрвісаў для інвестараў, прыцягнення высокакваліфікаванага чалавечага капіталу, мадэрнізацыі інстытутаў. Для гэтага неабходная комплексная праграма нарошчвання патэнцыялу органаў самакіравання.
Стварыць якасныя інстытуты, якія займаюцца рэгіянальным развіццём
Новая палітыка рэгіянальнага развіцця і рэформы павінны праводзіцца дзяржаўным органам і сеткамі рэгіянальных агенцтваў. Яны мусяць акумуляваць чалавечыя і матэрыяльныя рэсурсы, падтрымліваць органы мясцовага самакіравання ў працэсе трансфармацыі.
Апошнія ж мусяць быць у цэнтры сістэмы рэгіянальнага развіцця. Рэформа патрабуе спецыялістаў на месцах з адпаведнай кваліфікацыяй, напрыклад у вобласці стратэгічнага планавання, эфектыўнага кіравання рэсурсамі, электроннага ўрада, кіравання праектамі, падтрымкі і сэрвісаў для інвестараў, прыцягнення высокакваліфікаванага чалавечага капіталу, мадэрнізацыі інстытутаў. Для гэтага неабходная комплексная праграма нарошчвання патэнцыялу органаў самакіравання.
Апошнія ж мусяць быць у цэнтры сістэмы рэгіянальнага развіцця. Рэформа патрабуе спецыялістаў на месцах з адпаведнай кваліфікацыяй, напрыклад у вобласці стратэгічнага планавання, эфектыўнага кіравання рэсурсамі, электроннага ўрада, кіравання праектамі, падтрымкі і сэрвісаў для інвестараў, прыцягнення высокакваліфікаванага чалавечага капіталу, мадэрнізацыі інстытутаў. Для гэтага неабходная комплексная праграма нарошчвання патэнцыялу органаў самакіравання.
Павялічыць удзел грамадзян у кіроўных працэсах
Слабыя паўнамоцтвы мясцовых Саветаў прывялі да адсутнасці цікавасці жыхароў да іх дзейнасці. У 2021-ым годзе Інстытут сацыялогіі НАН ладзіў сацыялагічнае даследаванне ў рэгіёнах, якія пацярпелі праз аварыю на Чарнобыльскай АЭС. Прыкладна 29% апытаных заявілі пра адсутнасць магчымасці рэальна ўплываць на прыняцце рашэнняў на мясцовым узроўні, а прыкладна палова апытаных пазначыла, што іх удзел у дзейнасці органаў мясцовага самакіравання будзе спрыяць больш эфектыўнаму рашэнню праблемаў іх населеных пунктаў.
Новая роля мясцовых супольнасцяў і адміністратыўная рэформа патрабуюць значна больш высокага ўзроўню грамадскай зацікаўленасці і ўдзелу людзей у працэсе прыняцця рашэнняў. Неабходныя лакальныя інстытуты, якія падтрымаюць актывістаў грамадзянскай супольнасці, канкурэнтнасць і празрыстасць выбараў. Такія арганізацыі павінны спрыяць справаздачнасці органаў самакіравання, удзелу грамадскасці ў вызначэнні стратэгіі мясцовага развіцця і яе рэалізацыі.
Новая роля мясцовых супольнасцяў і адміністратыўная рэформа патрабуюць значна больш высокага ўзроўню грамадскай зацікаўленасці і ўдзелу людзей у працэсе прыняцця рашэнняў. Неабходныя лакальныя інстытуты, якія падтрымаюць актывістаў грамадзянскай супольнасці, канкурэнтнасць і празрыстасць выбараў. Такія арганізацыі павінны спрыяць справаздачнасці органаў самакіравання, удзелу грамадскасці ў вызначэнні стратэгіі мясцовага развіцця і яе рэалізацыі.
Павялічыць удзел грамадзян у кіроўных працэсах
Слабыя паўнамоцтвы мясцовых Саветаў прывялі да адсутнасці цікавасці жыхароў да іх дзейнасці. У 2021-ым годзе Інстытут сацыялогіі НАН ладзіў сацыялагічнае даследаванне ў рэгіёнах, якія пацярпелі праз аварыю на Чарнобыльскай АЭС. Прыкладна 29% апытаных заявілі пра адсутнасць магчымасці рэальна ўплываць на прыняцце рашэнняў на мясцовым узроўні, а прыкладна палова апытаных пазначыла, што іх удзел у дзейнасці органаў мясцовага самакіравання будзе спрыяць больш эфектыўнаму рашэнню праблемаў іх населеных пунктаў.
Новая роля мясцовых супольнасцяў і адміністратыўная рэформа патрабуюць значна больш высокага ўзроўню грамадскай зацікаўленасці і ўдзелу людзей у працэсе прыняцця рашэнняў. Неабходныя лакальныя інстытуты, якія падтрымаюць актывістаў грамадзянскай супольнасці, канкурэнтнасць і празрыстасць выбараў. Такія арганізацыі павінны спрыяць справаздачнасці органаў самакіравання, удзелу грамадскасці ў вызначэнні стратэгіі мясцовага развіцця і яе рэалізацыі.
Новая роля мясцовых супольнасцяў і адміністратыўная рэформа патрабуюць значна больш высокага ўзроўню грамадскай зацікаўленасці і ўдзелу людзей у працэсе прыняцця рашэнняў. Неабходныя лакальныя інстытуты, якія падтрымаюць актывістаў грамадзянскай супольнасці, канкурэнтнасць і празрыстасць выбараў. Такія арганізацыі павінны спрыяць справаздачнасці органаў самакіравання, удзелу грамадскасці ў вызначэнні стратэгіі мясцовага развіцця і яе рэалізацыі.
Павялічыць удзел грамадзян у кіроўных працэсах
Слабыя паўнамоцтвы мясцовых Саветаў прывялі да адсутнасці цікавасці жыхароў да іх дзейнасці. У 2021-ым годзе Інстытут сацыялогіі НАН ладзіў сацыялагічнае даследаванне ў рэгіёнах, якія пацярпелі праз аварыю на Чарнобыльскай АЭС. Прыкладна 29% апытаных заявілі пра адсутнасць магчымасці рэальна ўплываць на прыняцце рашэнняў на мясцовым узроўні, а прыкладна палова апытаных пазначыла, што іх удзел у дзейнасці органаў мясцовага самакіравання будзе спрыяць больш эфектыўнаму рашэнню праблемаў іх населеных пунктаў.
Новая роля мясцовых супольнасцяў і адміністратыўная рэформа патрабуюць значна больш высокага ўзроўню грамадскай зацікаўленасці і ўдзелу людзей у працэсе прыняцця рашэнняў. Неабходныя лакальныя інстытуты, якія падтрымаюць актывістаў грамадзянскай супольнасці, канкурэнтнасць і празрыстасць выбараў. Такія арганізацыі павінны спрыяць справаздачнасці органаў самакіравання, удзелу грамадскасці ў вызначэнні стратэгіі мясцовага развіцця і яе рэалізацыі.
Новая роля мясцовых супольнасцяў і адміністратыўная рэформа патрабуюць значна больш высокага ўзроўню грамадскай зацікаўленасці і ўдзелу людзей у працэсе прыняцця рашэнняў. Неабходныя лакальныя інстытуты, якія падтрымаюць актывістаў грамадзянскай супольнасці, канкурэнтнасць і празрыстасць выбараў. Такія арганізацыі павінны спрыяць справаздачнасці органаў самакіравання, удзелу грамадскасці ў вызначэнні стратэгіі мясцовага развіцця і яе рэалізацыі.
Правесці адміністратыўна-тэрытарыяльную рэформу
Дзейныя нацыянальныя і абласныя схемы комплекснай тэрытарыяльнай арганізацыі вызначаюць 18 субрэгіёнаў унутры існых абласцей з улікам іх геаграфічнага становішча, колькасці насельніцтва, дасяжных лагістычных сетак, сацыяльнай інфраструктуры, прывабнасці для эканамічнай дзейнасці, доступу да сацыяльных і медычных паслуг, транспартнай дасяжнасці.
Некалькі даследаванняў і праектаў праграмаў па рэформе адміністратыўна-тэрытарыяльнага падзелу ў Беларусі прапануюць шмат слушных рашэнняў, якія можна прымяняць. Практычна ўсе яны зводзяцца да прапановы скасаваць існую сістэму 6 абласных, 128 раённых/гарадскіх і 1154 сельскіх Саветаў і ўвесці новую двухузроўневую, якая б складалася з максімум 20 рэгіёнаў і 200 самакіраванняў, якія ўключалі б гарады (гарадскія пасёлкі) і блізкія сельскія населеныя пункты.
Акрамя таго, рэформа мусіць ахапіць пашырэнне кампетэнцый мясцовага самакіравання – толькі ў такім выпадку будзе магчымая распрацоўка комплексных стратэгій рэгіянальнага і супольнага развіцця, заснаваных на новым прасторавым бачанні, прыярытэтах і разумнай спецыялізацыі. Тады можна будзе засяродзіць падтрымку на гарадах іvрэгіёнах з найбольшым патэнцыялам развіцця.
Неабходна таксама зладзіць фіскальную і бюджэтную рэформы, каб павялічыць долю падаткаў, якія збіраюцца на мясцовым узроўні і застаюцца ў мясцовых бюджэтах. Таксама варта ўмацаваць маёмасныя правы самакіраванняў на валоданне рэсурсамі.
Некалькі даследаванняў і праектаў праграмаў па рэформе адміністратыўна-тэрытарыяльнага падзелу ў Беларусі прапануюць шмат слушных рашэнняў, якія можна прымяняць. Практычна ўсе яны зводзяцца да прапановы скасаваць існую сістэму 6 абласных, 128 раённых/гарадскіх і 1154 сельскіх Саветаў і ўвесці новую двухузроўневую, якая б складалася з максімум 20 рэгіёнаў і 200 самакіраванняў, якія ўключалі б гарады (гарадскія пасёлкі) і блізкія сельскія населеныя пункты.
Акрамя таго, рэформа мусіць ахапіць пашырэнне кампетэнцый мясцовага самакіравання – толькі ў такім выпадку будзе магчымая распрацоўка комплексных стратэгій рэгіянальнага і супольнага развіцця, заснаваных на новым прасторавым бачанні, прыярытэтах і разумнай спецыялізацыі. Тады можна будзе засяродзіць падтрымку на гарадах іvрэгіёнах з найбольшым патэнцыялам развіцця.
Неабходна таксама зладзіць фіскальную і бюджэтную рэформы, каб павялічыць долю падаткаў, якія збіраюцца на мясцовым узроўні і застаюцца ў мясцовых бюджэтах. Таксама варта ўмацаваць маёмасныя правы самакіраванняў на валоданне рэсурсамі.
Правесці адміністратыўна-тэрытарыяльную рэформу
Дзейныя нацыянальныя і абласныя схемы комплекснай тэрытарыяльнай арганізацыі вызначаюць 18 субрэгіёнаў унутры існых абласцей з улікам іх геаграфічнага становішча, колькасці насельніцтва, дасяжных лагістычных сетак, сацыяльнай інфраструктуры, прывабнасці для эканамічнай дзейнасці, доступу да сацыяльных і медычных паслуг, транспартнай дасяжнасці.
Некалькі даследаванняў і праектаў праграмаў па рэформе адміністратыўна-тэрытарыяльнага падзелу ў Беларусі прапануюць шмат слушных рашэнняў, якія можна прымяняць. Практычна ўсе яны зводзяцца да прапановы скасаваць існую сістэму 6 абласных, 128 раённых/гарадскіх і 1154 сельскіх Саветаў і ўвесці новую двухузроўневую, якая б складалася з максімум 20 рэгіёнаў і 200 самакіраванняў, якія ўключалі б гарады (гарадскія пасёлкі) і блізкія сельскія населеныя пункты.
Акрамя таго, рэформа мусіць ахапіць пашырэнне кампетэнцый мясцовага самакіравання – толькі ў такім выпадку будзе магчымая распрацоўка комплексных стратэгій рэгіянальнага і супольнага развіцця, заснаваных на новым прасторавым бачанні, прыярытэтах і разумнай спецыялізацыі. Тады можна будзе засяродзіць падтрымку на гарадах іvрэгіёнах з найбольшым патэнцыялам развіцця.
Неабходна таксама зладзіць фіскальную і бюджэтную рэформы, каб павялічыць долю падаткаў, якія збіраюцца на мясцовым узроўні і застаюцца ў мясцовых бюджэтах. Таксама варта ўмацаваць маёмасныя правы самакіраванняў на валоданне рэсурсамі.
Некалькі даследаванняў і праектаў праграмаў па рэформе адміністратыўна-тэрытарыяльнага падзелу ў Беларусі прапануюць шмат слушных рашэнняў, якія можна прымяняць. Практычна ўсе яны зводзяцца да прапановы скасаваць існую сістэму 6 абласных, 128 раённых/гарадскіх і 1154 сельскіх Саветаў і ўвесці новую двухузроўневую, якая б складалася з максімум 20 рэгіёнаў і 200 самакіраванняў, якія ўключалі б гарады (гарадскія пасёлкі) і блізкія сельскія населеныя пункты.
Акрамя таго, рэформа мусіць ахапіць пашырэнне кампетэнцый мясцовага самакіравання – толькі ў такім выпадку будзе магчымая распрацоўка комплексных стратэгій рэгіянальнага і супольнага развіцця, заснаваных на новым прасторавым бачанні, прыярытэтах і разумнай спецыялізацыі. Тады можна будзе засяродзіць падтрымку на гарадах іvрэгіёнах з найбольшым патэнцыялам развіцця.
Неабходна таксама зладзіць фіскальную і бюджэтную рэформы, каб павялічыць долю падаткаў, якія збіраюцца на мясцовым узроўні і застаюцца ў мясцовых бюджэтах. Таксама варта ўмацаваць маёмасныя правы самакіраванняў на валоданне рэсурсамі.
Правесці адміністратыўна-тэрытарыяльную рэформу
Дзейныя нацыянальныя і абласныя схемы комплекснай тэрытарыяльнай арганізацыі вызначаюць 18 субрэгіёнаў унутры існых абласцей з улікам іх геаграфічнага становішча, колькасці насельніцтва, дасяжных лагістычных сетак, сацыяльнай інфраструктуры, прывабнасці для эканамічнай дзейнасці, доступу да сацыяльных і медычных паслуг, транспартнай дасяжнасці.
Некалькі даследаванняў і праектаў праграмаў па рэформе адміністратыўна-тэрытарыяльнага падзелу ў Беларусі прапануюць шмат слушных рашэнняў, якія можна прымяняць. Практычна ўсе яны зводзяцца да прапановы скасаваць існую сістэму 6 абласных, 128 раённых/гарадскіх і 1154 сельскіх Саветаў і ўвесці новую двухузроўневую, якая б складалася з максімум 20 рэгіёнаў і 200 самакіраванняў, якія ўключалі б гарады (гарадскія пасёлкі) і блізкія сельскія населеныя пункты.
Акрамя таго, рэформа мусіць ахапіць пашырэнне кампетэнцый мясцовага самакіравання – толькі ў такім выпадку будзе магчымая распрацоўка комплексных стратэгій рэгіянальнага і супольнага развіцця, заснаваных на новым прасторавым бачанні, прыярытэтах і разумнай спецыялізацыі. Тады можна будзе засяродзіць падтрымку на гарадах іvрэгіёнах з найбольшым патэнцыялам развіцця.
Неабходна таксама зладзіць фіскальную і бюджэтную рэформы, каб павялічыць долю падаткаў, якія збіраюцца на мясцовым узроўні і застаюцца ў мясцовых бюджэтах. Таксама варта ўмацаваць маёмасныя правы самакіраванняў на валоданне рэсурсамі.
Некалькі даследаванняў і праектаў праграмаў па рэформе адміністратыўна-тэрытарыяльнага падзелу ў Беларусі прапануюць шмат слушных рашэнняў, якія можна прымяняць. Практычна ўсе яны зводзяцца да прапановы скасаваць існую сістэму 6 абласных, 128 раённых/гарадскіх і 1154 сельскіх Саветаў і ўвесці новую двухузроўневую, якая б складалася з максімум 20 рэгіёнаў і 200 самакіраванняў, якія ўключалі б гарады (гарадскія пасёлкі) і блізкія сельскія населеныя пункты.
Акрамя таго, рэформа мусіць ахапіць пашырэнне кампетэнцый мясцовага самакіравання – толькі ў такім выпадку будзе магчымая распрацоўка комплексных стратэгій рэгіянальнага і супольнага развіцця, заснаваных на новым прасторавым бачанні, прыярытэтах і разумнай спецыялізацыі. Тады можна будзе засяродзіць падтрымку на гарадах іvрэгіёнах з найбольшым патэнцыялам развіцця.
Неабходна таксама зладзіць фіскальную і бюджэтную рэформы, каб павялічыць долю падаткаў, якія збіраюцца на мясцовым узроўні і застаюцца ў мясцовых бюджэтах. Таксама варта ўмацаваць маёмасныя правы самакіраванняў на валоданне рэсурсамі.
Палепшыць інфраструктурную і лічбавую дасяжнасць рэгіёнаў
Для рэалізацыі стратэгій развіцця рэгіёнаў неабходна зладзіць маштабную мадэрнізацыю існых транспартных сетак, уключна з аўтамабільнымі і чыгуначнымі дарогамі, а таксама інфраструктуру электроннага ўрада. Адным са спосабаў дасягнення гэтай мэты можа стаць умацаванне супрацы рэгіёнаў з міжнароднымі фінансавымі інстытутамі, такімі як Сусветны банк, Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця, Еўрапейскі інвестыцыйны банк. Гэтыя ўстановы, да прыкладу, ужо фінансавалі шэраг праектаў у Беларусі.
Аднак паляпшэнне дасяжнасці таксама патрабуе пільнай увагі да мабільнасці ўнутры рэгіёнаў і паміж імі. Варта стварыць лакальных аператараў і інтэграваць усе транспартныя сродкі ў адзіную сетку маршрутаў, каб павысіць прывабнасць грамадскага транспарту для паездак на працу.
Нарэшце шырокае прымяненне інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій і ўмацаванне электроннага ўрада могуць істотна павялічыць магчымасці мясцовых адміністрацый у прапанове паслуг для жыхароў і бізнесу. Гэта дазволіць рэгіёнам стаць больш прывабнымі для інвестараў і палепшыць якасць жыцця мясцовых жыхароў.
Аднак паляпшэнне дасяжнасці таксама патрабуе пільнай увагі да мабільнасці ўнутры рэгіёнаў і паміж імі. Варта стварыць лакальных аператараў і інтэграваць усе транспартныя сродкі ў адзіную сетку маршрутаў, каб павысіць прывабнасць грамадскага транспарту для паездак на працу.
Нарэшце шырокае прымяненне інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій і ўмацаванне электроннага ўрада могуць істотна павялічыць магчымасці мясцовых адміністрацый у прапанове паслуг для жыхароў і бізнесу. Гэта дазволіць рэгіёнам стаць больш прывабнымі для інвестараў і палепшыць якасць жыцця мясцовых жыхароў.
Палепшыць інфраструктурную і лічбавую дасяжнасць рэгіёнаў
Для рэалізацыі стратэгій развіцця рэгіёнаў неабходна зладзіць маштабную мадэрнізацыю існых транспартных сетак, уключна з аўтамабільнымі і чыгуначнымі дарогамі, а таксама інфраструктуру электроннага ўрада. Адным са спосабаў дасягнення гэтай мэты можа стаць умацаванне супрацы рэгіёнаў з міжнароднымі фінансавымі інстытутамі, такімі як Сусветны банк, Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця, Еўрапейскі інвестыцыйны банк. Гэтыя ўстановы, да прыкладу, ужо фінансавалі шэраг праектаў у Беларусі.
Аднак паляпшэнне дасяжнасці таксама патрабуе пільнай увагі да мабільнасці ўнутры рэгіёнаў і паміж імі. Варта стварыць лакальных аператараў і інтэграваць усе транспартныя сродкі ў адзіную сетку маршрутаў, каб павысіць прывабнасць грамадскага транспарту для паездак на працу.
Нарэшце шырокае прымяненне інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій і ўмацаванне электроннага ўрада могуць істотна павялічыць магчымасці мясцовых адміністрацый у прапанове паслуг для жыхароў і бізнесу. Гэта дазволіць рэгіёнам стаць больш прывабнымі для інвестараў і палепшыць якасць жыцця мясцовых жыхароў.
Аднак паляпшэнне дасяжнасці таксама патрабуе пільнай увагі да мабільнасці ўнутры рэгіёнаў і паміж імі. Варта стварыць лакальных аператараў і інтэграваць усе транспартныя сродкі ў адзіную сетку маршрутаў, каб павысіць прывабнасць грамадскага транспарту для паездак на працу.
Нарэшце шырокае прымяненне інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій і ўмацаванне электроннага ўрада могуць істотна павялічыць магчымасці мясцовых адміністрацый у прапанове паслуг для жыхароў і бізнесу. Гэта дазволіць рэгіёнам стаць больш прывабнымі для інвестараў і палепшыць якасць жыцця мясцовых жыхароў.
Палепшыць інфраструктурную і лічбавую дасяжнасць рэгіёнаў
Для рэалізацыі стратэгій развіцця рэгіёнаў неабходна зладзіць маштабную мадэрнізацыю існых транспартных сетак, уключна з аўтамабільнымі і чыгуначнымі дарогамі, а таксама інфраструктуру электроннага ўрада. Адным са спосабаў дасягнення гэтай мэты можа стаць умацаванне супрацы рэгіёнаў з міжнароднымі фінансавымі інстытутамі, такімі як Сусветны банк, Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця, Еўрапейскі інвестыцыйны банк. Гэтыя ўстановы, да прыкладу, ужо фінансавалі шэраг праектаў у Беларусі.
Аднак паляпшэнне дасяжнасці таксама патрабуе пільнай увагі да мабільнасці ўнутры рэгіёнаў і паміж імі. Варта стварыць лакальных аператараў і інтэграваць усе транспартныя сродкі ў адзіную сетку маршрутаў, каб павысіць прывабнасць грамадскага транспарту для паездак на працу.
Нарэшце шырокае прымяненне інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій і ўмацаванне электроннага ўрада могуць істотна павялічыць магчымасці мясцовых адміністрацый у прапанове паслуг для жыхароў і бізнесу. Гэта дазволіць рэгіёнам стаць больш прывабнымі для інвестараў і палепшыць якасць жыцця мясцовых жыхароў.
Аднак паляпшэнне дасяжнасці таксама патрабуе пільнай увагі да мабільнасці ўнутры рэгіёнаў і паміж імі. Варта стварыць лакальных аператараў і інтэграваць усе транспартныя сродкі ў адзіную сетку маршрутаў, каб павысіць прывабнасць грамадскага транспарту для паездак на працу.
Нарэшце шырокае прымяненне інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій і ўмацаванне электроннага ўрада могуць істотна павялічыць магчымасці мясцовых адміністрацый у прапанове паслуг для жыхароў і бізнесу. Гэта дазволіць рэгіёнам стаць больш прывабнымі для інвестараў і палепшыць якасць жыцця мясцовых жыхароў.
Захаваць чалавечы капітал, павысіць мабільнасць працоўнай сілы
Каб захаваць чалавечы капітал, неабходна палепшыць адукацыйную інфраструктуру на мясцовым узроўні. Рэгіянальныя ўніверсітэты мусяць быць мадэрнізаваныя і развітыя з улікам патрэбаў рынку працы. Акром таго, мусіць быць створаная інфраструктура для прафесійнай і нефармальнай адукацыі, дасяжная паблізу месцаў жыхарства людзей.
Рэгіёны павінны змякчаць негатыўную міграцыю з дапамогай праектаў, якія павышалі б мабільнасць працоўнай сілы, уздымалі б узровень прафесійнай адукацыі, стваралі б зручныя для карыстальніка інструменты пошуку працы. Замест дзеянняў па захаванні працоўных месцаў на дзяржпрадпрыемствах, якія дорага каштуюць, стратэгіі мусяць падтрымліваць пераход да больш вытворчай занятасці ў прыватным сектары і развіццё экасістэмаў для прадпрымальніцтва і самазанятасці.
Рэгіёны павінны змякчаць негатыўную міграцыю з дапамогай праектаў, якія павышалі б мабільнасць працоўнай сілы, уздымалі б узровень прафесійнай адукацыі, стваралі б зручныя для карыстальніка інструменты пошуку працы. Замест дзеянняў па захаванні працоўных месцаў на дзяржпрадпрыемствах, якія дорага каштуюць, стратэгіі мусяць падтрымліваць пераход да больш вытворчай занятасці ў прыватным сектары і развіццё экасістэмаў для прадпрымальніцтва і самазанятасці.
Захаваць чалавечы капітал, павысіць мабільнасць працоўнай сілы
Каб захаваць чалавечы капітал, неабходна палепшыць адукацыйную інфраструктуру на мясцовым узроўні. Рэгіянальныя ўніверсітэты мусяць быць мадэрнізаваныя і развітыя з улікам патрэбаў рынку працы. Акром таго, мусіць быць створаная інфраструктура для прафесійнай і нефармальнай адукацыі, дасяжная паблізу месцаў жыхарства людзей.
Рэгіёны павінны змякчаць негатыўную міграцыю з дапамогай праектаў, якія павышалі б мабільнасць працоўнай сілы, уздымалі б узровень прафесійнай адукацыі, стваралі б зручныя для карыстальніка інструменты пошуку працы. Замест дзеянняў па захаванні працоўных месцаў на дзяржпрадпрыемствах, якія дорага каштуюць, стратэгіі мусяць падтрымліваць пераход да больш вытворчай занятасці ў прыватным сектары і развіццё экасістэмаў для прадпрымальніцтва і самазанятасці.
Рэгіёны павінны змякчаць негатыўную міграцыю з дапамогай праектаў, якія павышалі б мабільнасць працоўнай сілы, уздымалі б узровень прафесійнай адукацыі, стваралі б зручныя для карыстальніка інструменты пошуку працы. Замест дзеянняў па захаванні працоўных месцаў на дзяржпрадпрыемствах, якія дорага каштуюць, стратэгіі мусяць падтрымліваць пераход да больш вытворчай занятасці ў прыватным сектары і развіццё экасістэмаў для прадпрымальніцтва і самазанятасці.
Захаваць чалавечы капітал, павысіць мабільнасць працоўнай сілы
Каб захаваць чалавечы капітал, неабходна палепшыць адукацыйную інфраструктуру на мясцовым узроўні. Рэгіянальныя ўніверсітэты мусяць быць мадэрнізаваныя і развітыя з улікам патрэбаў рынку працы. Акром таго, мусіць быць створаная інфраструктура для прафесійнай і нефармальнай адукацыі, дасяжная паблізу месцаў жыхарства людзей.
Рэгіёны павінны змякчаць негатыўную міграцыю з дапамогай праектаў, якія павышалі б мабільнасць працоўнай сілы, уздымалі б узровень прафесійнай адукацыі, стваралі б зручныя для карыстальніка інструменты пошуку працы. Замест дзеянняў па захаванні працоўных месцаў на дзяржпрадпрыемствах, якія дорага каштуюць, стратэгіі мусяць падтрымліваць пераход да больш вытворчай занятасці ў прыватным сектары і развіццё экасістэмаў для прадпрымальніцтва і самазанятасці.
Рэгіёны павінны змякчаць негатыўную міграцыю з дапамогай праектаў, якія павышалі б мабільнасць працоўнай сілы, уздымалі б узровень прафесійнай адукацыі, стваралі б зручныя для карыстальніка інструменты пошуку працы. Замест дзеянняў па захаванні працоўных месцаў на дзяржпрадпрыемствах, якія дорага каштуюць, стратэгіі мусяць падтрымліваць пераход да больш вытворчай занятасці ў прыватным сектары і развіццё экасістэмаў для прадпрымальніцтва і самазанятасці.
Ладзіць рэформы на падставе прынцыпаў устойлівага развіцця і зялёнай трансфармацыі
Для захавання якаснага асяроддзя селішча і прыцягнення чалавечага рэсурсу беларускія рэгіёны павінны быць устойлівымі да змены клімату, рэсурсаэфектыўнымі, мусяць клапаціцца пра біяразнастайнасць, павышэнне ўзроўню экалагічнай свядомасці, выкарыстоўваць зялёныя тэхналогіі і падыходы ў працэсе мадэрнізацыі. Прынцыпы зялёнай трансфармацыі мусяць улічвацца на ўсіх этапах рэгіянальнай палітыкі, распрацоўкі стратэгій і праектаў развіцця. Акрамя таго, рэформы мусяць быць яшчэ і сацыяльна справядлівымі, гарантаваць дасяжнасць сацыяльных паслуг і сацыяльнай абароны для найбольш уразлівых групаў насельніцтва.
Ладзіць рэформы на падставе прынцыпаў устойлівага развіцця і зялёнай трансфармацыі
Для захавання якаснага асяроддзя селішча і прыцягнення чалавечага рэсурсу беларускія рэгіёны павінны быць устойлівымі да змены клімату, рэсурсаэфектыўнымі, мусяць клапаціцца пра біяразнастайнасць, павышэнне ўзроўню экалагічнай свядомасці, выкарыстоўваць зялёныя тэхналогіі і падыходы ў працэсе мадэрнізацыі. Прынцыпы зялёнай трансфармацыі мусяць улічвацца на ўсіх этапах рэгіянальнай палітыкі, распрацоўкі стратэгій і праектаў развіцця. Акрамя таго, рэформы мусяць быць яшчэ і сацыяльна справядлівымі, гарантаваць дасяжнасць сацыяльных паслуг і сацыяльнай абароны для найбольш уразлівых групаў насельніцтва.
Ладзіць рэформы на падставе прынцыпаў устойлівага развіцця і зялёнай трансфармацыі
Для захавання якаснага асяроддзя селішча і прыцягнення чалавечага рэсурсу беларускія рэгіёны павінны быць устойлівымі да змены клімату, рэсурсаэфектыўнымі, мусяць клапаціцца пра біяразнастайнасць, павышэнне ўзроўню экалагічнай свядомасці, выкарыстоўваць зялёныя тэхналогіі і падыходы ў працэсе мадэрнізацыі. Прынцыпы зялёнай трансфармацыі мусяць улічвацца на ўсіх этапах рэгіянальнай палітыкі, распрацоўкі стратэгій і праектаў развіцця. Акрамя таго, рэформы мусяць быць яшчэ і сацыяльна справядлівымі, гарантаваць дасяжнасць сацыяльных паслуг і сацыяльнай абароны для найбольш уразлівых групаў насельніцтва.